Toplumsal Etki ve Sağlık Çalışanları
Ülkemizde ve Dünyada Halk Sağlığını En Fazla Tehdit Eden HPV ve İnfluenza Kaynaklı Enfeksiyonlara Karşı Tanı Kitleri, İlaç Formülasyonları ve Aşı Geliştirilmesi
Araştırma Programının Toplumsal Etkisi
ÖZET
Bu çalışmada, İzmir’de faaliyet gösteren kamu eğitim ve araştırma hastanelerinde çalışan sağlık personellerinin İnfluenza ve HPV aşılarının geliştirilmesine yönelik tutumlarının ve aşının geliştirilmesinin sağlık çalışanlarının çalışma koşulları açısından olası sonuçlarının karma araştırma deseniyle incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda; İnfluenza ve HPV’nin tanı, teşhis ve tedavisiyle birlikte, sağlık çalışanlarının çalışma yaşamındaki çalışanların psikolojik iyi oluş haline olumsuz etkide bulunma ihtimali olan psiko-sosyal risk algıları ve çalışma yaşamına yönelik tutumlarının psiko-sosyal risk faktörlerinden nasıl etkilendiği ve aşı geliştirilmesi durumunda nasıl etkileneceği hem nitel hem nicel araştırma yöntemi kullanılarak incelenmiştir.
Bu çalışmanın nitel araştırma bölümünde, kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. İzmir ilindeki araştırma hastanelerinde çalışan 12 hemşire ve 10 hekim olmak üzere toplam 22 sağlık çalışanıyla yarı-yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Zoom programı yoluyla çevrimiçi görüşmeler araştırmacılar tarafından yapılıp kaydedilmiştir. Yarı-yapılandırılmış görüşmeler deşifre edilmiştir. Veri tümdengelimci tematik analiz kullanılarak değerlendirilmiştir. Maxqda nitel veri analiz programı kullanılarak veriler kodlanmış ve temalar oluşturulmuştur. Çalışmanın nicel araştırma bölümünde, kartopu örnekleme yöntemiyle sağlık çalışanlarına ulaşılmış ve anket katılımcılara www.questionpro.com adresi aracılığıyla çevrimiçi olarak paylaşılmıştır. Ankette, sağlık çalışanlarının psiko-sosyal riskleri, iş doyumu, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık düzeylerine ilişkin sorular sorulmuştur.
Çalışma bulguları sağlık çalışanlarının HPV konusundaki bilgi düzeyleri açısından farklılık gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Virüse maruz kalmış hastalarla temas eden hemşirelerin bilgilerinin daha yeterli olduğu ve hekimlerin ise hem teorik hem de uygulamaya yönelik daha zengin bilgiye sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Daha da önemlisi, çalışmanın HPV virüsü konusunda daha derin bilgi sahibi olan hemşire ve hekimlerin, çevrelerini ve hastaları bilinçlendirmede önemli rol oynadığı, kendi aile bireylerini aşı olmasını sağladığı ve aşının olası sosyal etkilerini daha iyi öngörebildiği ortaya çıkmıştır. Sağlık çalışanlarının influenza aşısı hakkındaki tutumlarında, Covid dönemindeki aşırı tedirgin edici durumun yanında influenzanın öneminin azaldığı görülmüştür. Bir diğer ifadeyle, sağlık personelinin aşı yaptırma konusunda tereddüt hissetmediği ancak aşı olmayı zaman zaman öncelemediği ortaya çıkmıştır. Nicel araştırmadan elde edilen veriler betimleyici olarak analiz edildiğinde, iş talepleri bakımından işin bilişsel (dikkat, konuları hatırlama gerekliliği ve yeni fikir üretme) ve duygusal taleplerinin (herkese karşı açık ve nazik olmak) yüksek olduğu bulunmuştur. İş kaynağı açısından işyerindeki topluluk duygusunun yüksek olduğu, iş doyumu bağlamında özellikle maaş konusunda önemli bir memnuniyetsizliğin hâkim olduğu, tükenmişliğin fiziksel boyutu olarak yorgunluğun ve yıpranmanın öne çıktığı ve çalışanların kaldırabileceklerinden fazla iş yükü ile karşı karşıya olduğu bulunmuştur.
Araştırmacılar
Prof. Dr. Burcu Kümbül Güler
Psikoloji Bölümü
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
Doç. Dr. Filiz Künüroğlu
Psikoloji Bölümü
zmir Katip Çelebi Üniversitesi
Doç. Dr. Hamdi Emeç
Ekonometri Bölümü
Dokuz Eylül Üniversitesi
Yüksek Lisans Proje Bursiyeri
Selen Göksal - Yüksek lisans öğrencisi
Psikoloji Bölümü
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
