Platformun Amacı
P_T1- Farmakogenomik ve Yatkınlık Analizleri
İnfluenza A virüsü (IAV) ve insan papilloma virüs (HPV), ülkemizde ve dünyada toplum sağlığını tehdit eden kritik öneme sahip ve sık gözlenen viral enfeksiyon hastalıklarına sebep olurlar. EnfekTIA projesinin, “Tanı Kiti” modülü kapsamında IAV ve HPV etkenleri için genetik ve biyosensör temelli tanı kit ve analiz yazılımları geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Genetik temelli tanı kiti; IAV ve HPV etkenlerini genomik düzeyde saptayabilecek, bu virüslerle ilişkili tedaviye direnç genlerini ve komplikasyonlara yatkınlığa yol açan konak genomuna ait ilgili varyantların tespitini sağlayabilecek özellikte olacaktır. Bu aşamada, genetik temelli prototip tanı kitinin, virüs genomunu tespit edebilmesi ve direnç genlerini değerlendirilebilmesinin yanı sıra konak genomunu da analiz edebilmesi hedeflenmektedir. Projenin “IAV ve HPV için genetik ve biyosensör temelli tanı kit ve analiz yazılımları geliştirilmesi” bölümü 4 alt projeden oluşmaktadır. “Farmakogenomik ve yatkınlık analizleri” isimli alt proje 1’de, IAV ve HPV etkenlerinin konakta ortaya çıkardığı klinik tablonun ağırlığını, komplikasyonlara yatkınlığını, ilaçların bireyselleştirilerek kullanılmasını belirlemede yönlendirici varyantların tespiti, Türk toplumundaki sıklıklarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu alt proje ile patent ya da ürün hedefi olmamakla beraber, elde edilecek veriler geliştirilecek tanı kitinin özgün yönlerinden birini oluşturacaktır. Her iki etken için de aşı ile korunma sağlanabilecek riskli konakları belirlemesi hedeflenen tanı kiti için veri elde edilecektir.
P_T2 - Genetik Tabanlı Tanı Kiti Geliştirilmesi
HPV ve İnfluenza virüsü etkenleri, direnç genlerini ve konak genomunda yatkınlık varyantlarını belirleyen PCR temelli tanı kiti geliştirilmesi (APYK: MULTİGEN)
EnfekTIA projesi kapsamında HPV ve influenza patojenlerinin tip-spesifik genotiplendirilmesi, tedaviye direnç genlerinin tespiti ve komplikasyonlara yatkınlık açısından konak genomuna ait ilgili varyantların tespiti amacıyla kullanılacak genetik tanı kiti geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu tanı kiti oldukça kompakt ve multipleks PCR temelli olarak dizayn edilecektir. Aynı zamanda dizayn edilecek kit, üçüncü nesil dizi analizi olarak da bilinen ve örneklerin laboratuvar dışında/hasta başında analizini gerçekleştirebilen Oxford Nanopore platformu ile uyumlu olacaktır. Bu kapsamda geliştirilecek olan kombine kitlerin dünyada ilk olması hedeflenmektedir.
P_T3 - Biyoinformatik Analiz Platformunun Geliştirilmesi
Projenin amaç ve kapsamı, araştırma programının stratejik hedefleri ve Teknoloji Kazanım Yol Haritası ile ilişkilendirilerek açıklanır. Odaklanılan teknolojilerdeki gelişim öngörüsü (Teknolojinin Mevcut Seviyesi (THS) ve Hedeflenen Seviyesi) açıklanır. Projenin, dünyada veya Türkiye’deki en son teknolojinin ötesinde sağlayacağı ilerleme açıklanır.
Projenin amacı EnfekTİA projesi kapsamında geliştirilecek olan tanı kitleri için mikroorganizmanın genomik düzeyde belirlenmesi, bu mikroorganizmalarla oluşacak enfeksiyonlara yatkınlık ve komplikasyonlara yatkınlık açısından da konak genomunun analizi ve gen varyant ilişkilerini saptamak için bulut üzerinde biyoinformatik iş akışı geliştirilmesi ve son kullanıcıya yorumlanabilir çıktıların sunulmasıdır.
P_İ4 - Yüksek riskli HPV/influenza virüslerine karşı tedavide kullanılmak üzere seçilen etkin ve yardımcı madde üzerinde yapılan araştırmalar
EnfekTİA projesi kapsamında geliştirilecek olan formülasyonlar için seçilen etkin ve yardımcı maddeler üzerinde yapısal analizler, geçimsizlik ve safsızlık analizleri stabilite testleri, etkin/yardımcı maddelere ait miktar tayini yöntemi geliştirilmesi ve valide edilmesi planlanmıştır. Bu kapsamda; iki endikasyon için geliştirilmesi hedeflenen iki dozaj formu kapsamında kullanılacak etkin maddeler ve yardımcı maddeler ile ilgili Abdi İbrahim ARGE Merkezi bünyesinde 2 ayrı proje grubu aynı anda paralel bir şekilde bu projeye ait iş paketi altında iş adımlarını / çalışmalarını sürdürecektir.
Seçilen etkin maddeler için farmakopeler veya tedarikçi firma tarafından sağlanan İlaç Ana Dosyası (ASMF/DMF) veya teknik paket incelenerek yapılan analizlerin ve verilen limitlerin uygunluğu kontrol edilecektir. Seçilecek etkin maddelerin, uluslarası otoritelerce denetlenerek GMP belgesine sahip üreticiler tarafından üretilmesi, ruhsat başvuru sürecinde ilgili dokümantasyonu otoritelere sunabilecek tedarikçiler seçilerek sürecin başlatılması oldukça kritiktir. İlgili etkin maddelerin araştırma, fiyatlandırma, dokümanların kontrolü, fiyat politikları gibi ön değerlendirmelerin yapılmasının ardından teknik anlamda nümune tedariği mümkün olmakta, akabinde fiili olarak analiz çalışmalarının başlamasıyla faaliyetler başlamaktadır.
P_İ5 - İnfluenza virüslerine karşı tedavide kullanılmak için inhaler formülasyonların geliştirilmesi ve karakterizasyonu
TÜBİTAK 1004 Mükemmeliyet Merkezi projesi (Enfektia) kapsamında bu projenin amacı, hem influenza A hem de influenza B’ye karşı antiviral bir ilaç olan peramivir içeren etkin ve güvenilir kuru toz inhaler formülasyonları geliştirmektir.
P_İ6 - HPV virüslerine karşı tedavide kullanılmak için seçilen nanofiber tipi formülasyonların fiber kısımlarının tasarımı ve işlevselleştirilmesi
Bu projenin amacı, cinsel yolla bulaşan insan papilloma virüslerinin dış genital bölgede oluşturdukları siğillerin tedavisinde kullanılacak İMK veya dokosaheksaenoik asit DHA içeren nanofiber yapılı yamaların elektroeğirme yöntemi ile geliştirilmesidir.
P_İ7 - HPV kaynaklı siğil tedavisinde kullanılmak üzere kombine nanofiber+jel tipi formülasyonların hazırlanması, kalite kontrol ve stabilite çalışmaları
TÜBİTAK 1004 Mükemmeliyet Merkezi proje önerisi kapsamındaki odak teknolojimiz ve hedefimiz; ülkemizde ve dünyada halk sağlığını tehdit eden human papilloma virüs (HPV) kaynaklı kanseröz yapılara dönüşebilen genital enfeksiyonların tedavisi için etkili formülasyonların geliştirilmesidir.
Bu projenin amacı, HPV kaynaklı siğillerin tedavisi için salisik asit yüklü biyoadezif jeller ve elektro-eğirme yöntemiyle hazırlanan imikimod veya DHA içeren nanofiberlerin kombinasyonu olan formülasyonların geliştirilmesidir. Söz konusu formülasyonlarla ilacın terapötik etkinliğinin artırılması, yan etkisinin azaltılması ve böylelikle hastanın yaşam kalitesinin artırılması amaçlanmaktadır. Bu nedenle önerilen formülasyonlar piyasada var olan ürünlere alternatif olarak yenilikçi bir bakış açısıyla toplum sağlığına sunulacak şekilde tasarlanmıştır.
P_İ8 – HPV/İnfluenza virüslerine karşı tedavide kullanılmak için seçilen formülasyonlarda in vivo hayvan çalışmaları
EnfekTIA proje önerisi kapsamında hedeflerimizden biri; ülkemizde ve dünyada halk sağlığını tehdit eden human papilloma virüs (HPV) kaynaklı kanseröz yapılara dönüşebilen genital tedavisi için ilaç formülasyonlarının geliştirilmesidir.
HPV kaynaklı siğillerin tedavisi için etken madde yüklü biyoadezif jeller, elektro-eğirme (elektrospining) yöntemiyle hazırlanan nanofiberler ve bunların kombinasyonu olan formülasyonların geliştirilmesi planlanmaktadır. Söz konusu formülasyonlarla ilacın terapötik etkinliğinin artırılması, yan etkisinin azaltılması ve hastanın yaşam kalitesinin artırılması amaçlanmaktadır. Bu nedenle önerilen formülasyonların piyasada var olan ürünlere alternatif olarak yenilikçi bir bakış açısıyla toplum sağlığına sunulması hedeflenmektedir.
P_İ9 HPV/İnfluenza virüslerine karşı tedavide kullanılmak için seçilen formülasyonda ölçek büyütme ön çalışmaları
Bu projenin amacı, toplum sağlığı açısından ülkemizde ve dünyada çok önemli bir problem olan, sık gözlenen viral enfeksiyon hastalıklarına karşı “ilaç formülasyonları geliştirilmesi” olarak belirlenmiştir. Projede formülasyonu planlanan ilaç taşıyıcı sistemlerin lokal ve sistemik tedavi açısından piyasada bulunan tedavi şekillerine üstünlük sağlaması hedeflenmiştir.
P_A10 Aşı üretimi için İnfluenza virüslerin seçimi, izolasyonu, tiplendirilmesi ve kriyopreservasyonu
İnfluenza virüslerinin çeşitli alt türlerinin ve tiplerinin oluşturduğu pandemik ve mevsimsel gribe karşı korunmak için, ülkemizde bulunan suşları da kapsayacak şekilde, tüm Dünya’da etkili olabilecek yenilikçi bir aşı henüz bulunmamaktadır. Var olan aşılar en fazla dört grip etkenini içermekte ve bir sonraki mevsimde epidemi yapacak virüsü veya pandemiye sebep olabilecek yeni virüsü kapsayamamaktadır. Bu sebeple bu projede influenza virüsünün sebep olduğu pandemik ve mevsimsel grip için yenilikçi polivalan DNA aşı ve rekombinant protein aşı formülasyonu yanında yurdumuz için öncelik arz eden en az dört farklı grip suşlarını içeren inaktif grip aşısı formülasyonunun da geliştirilmesi planlanmıştır.
Bu projede temel stratejik hedef; yurdumuzda ve dünyada sık rastlanan influenza Tip A alt tiplerini ve Tip B soylarını kapsayan ve hayvan modelinde ortalama 103 titrede nötralizan antikor üretebilen ilk yerli ve milli “prototip konvansiyonel inaktif virüs ve ileri teknolojik polivalan DNA aşı ve rekombinant protein aşı formülasyonları” geliştirilmesidir. Bu yaklaşım hem mevsimsel hem de pandemik influenza virüslerine karşı henüz var olmayan evrensel bir grip aşısının geliştirilmesine yol açabilir. Bu durum ülkemizin ulusal ve bölgesel piyasada rekabet etme gücünü arttıracaktır. Bu hedef doğrultusunda bu proje kapsamında ülkemizde dolaşan influenza virüslerinin belirlenmesi ve virüs bankası oluşturulması planlanmaktadır.
P_A11 Konvansiyonel aşı üretimi için HEK293 hücre hatlarının laboratuvar ve sanayi ölçekli üretim proseslerinin geliştirilmesi
Uluslararası pazarda besiyeri üreticileri özellikle ABD, Batı Avrupa, Çin ve Hindistan'da bulunmaktadır. ABD firmaları uzun yıllara dayanan tecrübeleri sayesinde uluslararası besiyeri pazarında lider konumdadırlar. Çin ve Hindistan firmaları ise büyük ölçekte besiyeri üretebilmekte fakat uzmanlık (Know-how) ve deneyimlerinin yeterli olmaması nedeniyle besiyerinin içeriğini uygun bir şekilde optimize edememektedirler. Pazarda önde gelen firmaların bazıları Sartorius, Lonza, GE Healthcare, Thermo Fisher Scientific ve Sigma-Aldrich´tir. Ulusal pazarda bakıldığında ise; Türkiye'de biyobenzer ilaç üretimi için besiyeri geliştiren Florabio'nun ürünlerine alternatif ürünler geliştiren bir şirket bulunmamaktadır.
Teknik altyapıya sahip olmak proje başarısı için önemlidir. Florabio'da bunun için hem teknik altyapı hem de tecrübe mevcuttur. Florabio, şimdiye kadar üç TÜBİTAK projesini başarı ile tamamlamış, beş farklı hücre besiyeri geliştirmiş, her bir ürününün dünyanın ilk sırasında yer aldığını göstermiş, yurt dışına lisans kiralayıp ürünlerini dünya pazarına sunarak başarısını kanıtlamıştır. Florabio, geliştirdiği diğer 5 farklı besiyerinde rakiplerine üstünlük sağlamış ve böylelikle de besiyeri geliştirme sistematiğinde rakiplerinden farklı bir yaklaşım seçmiştir. Florabio´nun yöntemi ile geliştirilecek olan DSÖ standartlarına uygun, influenza aşı çalışmalarında kullanılabilecek HEK-293 hücreleri için serumsuz bazal ve feed besiyerilerinin performansının rekabet edebilir düzeyde olacağı öngörülmektedir.
P_A12 Konvansiyonel aşı üretimi için hücre kültüründe influenza virüs üretimi ve ölçek büyütme çalışmaları
Aşılar, grip salgınlarına karşı alınacak önlemlerin temelini oluşturur. Ancak, şu anda lisanslı influenza aşılarının mevcudiyeti, maliyeti ve etkinliği konusunda çeşitli önemli sınırlamalar bulunmaktadır (Parra-Rojas, 2019).Embriyolu yumurtada üretilen aşıların, spesifik patojen içermeyen (SPF) yumurta bulma zorluğu ve işlemlerin külfetli olmasının yanında, duyarlı bireylerde gelişebilen alerjik reaksiyonlar gibi ciddi sorunları mevcuttur. Hücre kültürü temelli aşılar görece sorunsuz iseler de monolayer kültürlerde üretildiklerinde yani yüzeye bağımlı hücrelerle çalışıldığında ölçek büyütme aşamaları oldukça zahmetli ve riskli olduğu için her serideki üretim hacmi küçük olmaktadır. Ayrıca, hücre üretiminde %5-10 oranında sığır serumu kullanma zorunluluğu alt akım işlemlerini ve ürünün güvenlik kontrol testlerini daha karmaşık, zor ve pahalı kılmaktadır. Bu noktadan hareketle, önerilen projede tamamen hayvansal proteinlerden ari besi ortamlarında ve süspanse kültürlerde üreyebilen HEK293 (Florabio A.Ş. Biyoteknoloji, İzmir) hücreleri kullanılacaktır ki bu projemizin özgünlüğüdür. Ayrıca, söz konusu hücreler (serumsuz-proteinsiz ortamlarda üreyebilen yüzeye bağımsız hücreler) ve besi ortamı yerli-milli özelliğini büyük ölçüde taşıdığı için de üretilmesi hedeflenen kuadrivalan aşı mevcut aşılardan farklı olacaktır. Ayrı ayrı üretilecek 4 virüs suşu, farklı şartlarda inaktive edilecek, saflaştırmanın ardından Proje 15 kapsamında farklı adjuvantlar ile konjuge edilecektir. Burada adjuvan olarak öncelikle alum kullanılacak, sonra potens ve zararsızlık yönünden daha iyi sonuçlar alınabilirliğini test etmek amacıyla nanopartikül silika ve lipozom konjugasyonları da değerlendirilecektir. Final aşı formülasyonlarının hayvan modelinde oluşturdukları koruyucu immun yanıtın saptanması, toksisite ve stabilitesi Proje 16’de, kalite kontrol çalışmaları ise Proje 17’de gerçekleştirilecektir.
P_A13 İnfluenza Tip A multiple HA variantları (H1 ve H3) ve tip B virüslerini kapsayan polivalan DNA ve rekombinant protein aşılarının oluşturulması
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Laboratuvarı ve yurtdışından işbirliği yapılacak University of Massachusetts Tıp Fakültesi’den danışman Prof. Dr. Shan Lu’nun proje kapsamında geliştirilecek DNA aşısı/rekombinant protein aşısı teknolojisi ile virüsler (İnfluenza, Şap, HIV) ve parazitlere (Toxoplasma gondii) karşı DNA ve rekombinant protein aşı geliştirme hakkında bilgi birikimi, biyoproses tecrübesi, preklinik hayvan çalışması ve patentleri bulunmaktadır. Bu bağlamda var olan tecrübe kapsamında projenin teknoloji hazırlık seviyesi (THS) açısından THS-3 seviyesinde olduğu görülmektedir. Bu proje ve bundan sonraki üç proje (proje 15, proje 16, proje 17) kapsamında hazırlanacak yeni polivalan DNA aşısı ve/veya rekombinant protein aşısının biyoproses parametreleri belirlenmesi, hayvan modellerinde immun yanıtı uyarma etkinliği test edilmesi, in vivo potens, in vivo abnormal toksisite, stabilite, kalite kontrol testleri gerçekleştirilmesi ile THS-5 seviyesine ulaşılması amaçlanmaktadır.
P_A14 Nanopartiküllerle adjuvante Rekombinant protein, DNA aşıları ve İnfluenza virüslerinin mikroiğne sistemine adapte edilmesi
Proje kapsamında yapılacak araştırmaların amacı mevsimsel ve pandemik influenza virüslerine karşı geliştirilmesi planlanan evrensel aşılar için immun yanıtın en etkili şekilde arttırılmasını sağlayacak formülasyonların, geleneksel ve yenilikçi adjuvanlar kullanılarak ve DSÖ ve Avrupa İlaç Ajansı (EMA) kılavuzlarında yer alan aşıların değerlendirilmesine yönelik kriterler dikkate alınarak oluşturulması ve formülasyonların fizikokimyasal ve biyofiziksel karakterizasyonlarının gerçekleştirilmesidir.
P_A15 İnfluenza inaktif, DNA ve rekombinant protein aşı formülasyonlarının hayvan modellerine uygulanması, oluşan immun yanıtın belirlenmesi, toksisite ve stabilite çalışmaları
Bu projenin amacı, mevsimsel veya pandemik olarak etki gösteren, ciddi ölüm oranlarına ulaşan influenzaya karşı tespit edilen tüm HA antijenlerinin kullanıldığı nanopartikül tabanlı polivalan inaktif, rekombinant ve ayrıca DNA aşılarının hayvan modeline uygulandıktan sonra uyarılan immun yanıtın belirlenmesi, bu süreç sonrasında en iyi aşı formülasyonlarının stabilite, in vivo potens, in vivo abnormal toksisite ve biyodağılım testleri gerçekleştirilmesidir.
P_A16 - İnfluenza inaktif virüs, rekombinant protein ve DNA aşı formülasyonlarının kalite kontrol çalışmaları
EnfekTIA projesi kapsamında geliştirilmesi hedeflenen hem konvansiyonel hem de evrensel grip aşısı prototiplerinin biyolojik ürün niteliği taşımaları sebebiyle üretim aşamasına geçmeden önce final kontrollerinin yapılması gerekmektedir.
Önerilen proje ile geliştirilen pek çok prototipin klinik-dışı kalite kontrollerinin yapılması yoluyla en etkin aşı adaylarının belirlenmesi ve cGMP koşullarında üretime geçişleri mümkün olacaktır.
Bu amaçla, öncelikli olarak TİTCK’nın daha sonra ise EMA ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün kılavuzları ve EP monograflarında yer alan, kabul görmüş analiz metotları kullanılacaktır.
P_A17 Aşı formülasyonlarının Sanayi üretimine yönelik Pilot üretim tesisi kurulumu ve Faz çalışmalara hazırlık
Ülkemizde ve Dünyada Halk Sağlığını En Fazla Tehdit Eden HPV ve İnfluenza Kaynaklı Enfeksiyonlara Karşı Tanı Kitleri, İlaç Formülasyonları ve Aşı Geliştirilmesi” adlı 1004 araştırma programı kapsamında stratejik hedefi “Pandemik ve Mevsimsel İnfluenza’ya karşı Evrensel Grip Aşısı Geliştirilmesi” olan “Aşı Formülasyonlarının Sanayi Üretimine Yönelik Pilot Üretim Tesisi Kurulumu ve Faz Çalışmalarına Hazırlık’” adlı 19 nolu proje inaktive, DNA ve rekombinant İnfluenza aşı geliştirme çalışmalarını kapsamaktadır. Projenin ana amacı, Faz-1 çalışmalarına gidebilecek nitelikte, GMP koşullarında üretilmiş, TİTCK (Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu) aşı mevzuatına uygun bir lot üretimin gerçekleştirilmesini içermekterdir. Bu kapsamda, GMP gerekliliklerini karşılayan pilot aşı tesisinin kurulumu, pilot üretim basamaklarının optimize edilmesi, kalite kontrol süreçlerinin geliştirilmesi ve nihai Faz-1 çalışmaları için gereken kalite koşullarını sağlayan aşı ürününün üretimi hedeflenmektedir. Ayrıca proje kapsamındaki bir diğer temel hedef ise, 1004 projesinin alt projesi olan tüm aşı geliştirme çalışmalarını farmasötik ürün geliştirme yönetmelikleri çatısında takip ederek gerekli noktalarda görüş ve öneriler bildirerek endüstriyel üretime taşımak üzere yönlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda, ruhsat dosyası için gerekli bilgi ve belgelerin hazırlanması, gerekliliklerin takibi yapılacaktır. Bu çalışmalara paralel olarak, sektörel patent analizleri ve ürün lisanslama çalışmaları için gerekli hazırlıklar da bu proje kapsamında gerçekleştirilecektir.
P_S18 Araştırma Programının Toplumsal Etkisi
TÜBİTAK 1004 Programı kapsamında hayata geçirilecek olan çalışmamızın alt projesi olan“Araştırma Programının Toplumsal Etkisi” projesi ile HPV ve Influenzaya karşı geliştirilecek olan Tanı Kiti, İlaç Formülasyonu ve Aşı’nın psiolojik, sosyolojik ve ekonomik etkileri araştırılacak ve bu başlıklardaki olumlu yansımaların kısa sürede hayata geçirilerek uygun alanlarda ticarileşmesi yönünde çalışmalar gerçekleştirilecektir.
